واکاوی عوامل مؤثر بر جلب مشارکت مردمی به‌منظور کاهش ریسک سوانح طبیعی

با توجه به اینکه «مدیریت ریسک و بحران سوانح طبیعی»، فرایندی حساس و ارگانیک است؛ میزان مشارکت مردم (در مراحل تصمیم‌گیری، اجرا و نیز نظارت و ارزیابی) می‌تواند به‌عنوان بازوی توانمند مسئولین ستادی، در مدیریتِ فرایند کاهش ریسک و تبعات بحران ناشی از سوانح طبیعی تأثیرگذار باشد. در همین راستا پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی، سعی بر آن دارد تا با شناخت رابطه عوامل و سازوکارهای مؤثر بر جلب مشارکت مردم در مراحل مختلف مدیریت سوانح طبیعی و به‌منظور کاهش خطر ؛ راهکارهایی را به‌منظور جلب مشارکت و همکاری هدفمند مردم در این خصوص، ارائه دهد. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و از سری تحقیقات همبستگی بوده و جامعه آماری آن را تعداد 400 نفر از مردم شهر اسلامشهر از توابع استان تهران، تشکیل داده‌اند. نتایج به‌دست آمده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، رابطه آماری معنا‌داری را میان متغیرهای مستقل مانند میزان همدلی اجتماعی، احساس ناتوانی و بی‌قدرتی فرد، کنش عقلانی، سطح آگاهی و اطلاع فرد از وقوع حادثه و پایگاه اجتماعی- اقتصادی با متغیر وابسته مشارکت در کاهش خطرپذیری سوانح طبیعی نشان داده است. تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر انجام گرفته حاکی از آن است که مجموعه متغیر‌های میزان همدلی اجتماعی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، کنش عقلانی، احساس ناتوانی و بی قدرتی فرد و سطح آگاهی و اطلاع فرد از احتمال وقوع حادثه، تأثیر آماری معنا‌داری بر متغیر وابسته مشارکت در کاهش خطر سوانح طبیعی داشته‌اند. در مجموع با توجه به نتایج و یافته‌های پژوهش، آموزش همگانی در تمامی سطوح جامعه اسلامشهر و در تمامی مراحل مدیریت بحران شامل آمادگی، کاهش خطر، مقابله و بازسازی و نیز ایجاد گروههای سازمان‌یافته و متشکل در قالب سازمانهای غیردولتی، گروههای کوچک محلی، بسیج و سازمانهای خیریه و تشکیل و ایجاد گروههایی با عنوانِ مدیریت بحران محله؛ می‌تواند موجب بارور نمودن انگیزه‌ها و توانایی-ها مردم و افزایش همدلی اجتماعی و در نتیجه افزایش مشارکت مردم در کاهش ریسک سوانح طبیعی گردد.